80’li ve 90’lı yılların çocukları Heidi karakterini çok iyi bilirler. Çünkü o yılların en başarılı ve en çarpıcı çizgi filmleri arasında bu karakter deyim yerindeyse liste başıydı. Fakat bir ayrıntı o kadar anlamlı mesajlar içeriyordu ki bu ayrıntıyı yıllar sonra bir sosyal medya yayınında öğrenmiş olmam bu yazıyı hızlıca kaleme almama neden oldu. Evet, ister yaz ayı olsun ister kış Heidi hiç ayakkabı giymiyordu. Peki, Heidi sıcak havalar yüzünden ayakkabı giymedi diyelim, Peki, ya kış aylarında ayağı üşümedi mi? aslında yanıt çok üzücü. Maalesef Heidi aslında bir köledir ve kölelerin ayakkabı giymesi o tarihlerde İsviçre’de yasaktır. Düşünebiliyor musunuz? Dünyanın belki de en medeni ülkesi olarak anılan, özgürlükler ülkesi İsviçre de geçen bu hikâyenin kahramanı Heidi bir köle çocuk ve bu çocuklar pazarlarda alınıp satılan bir eşyadan farksızlar. Adına da Verdingkinder deniliyor bu köle çocuk sisteminin. Yani Alp dağlarında Peter ve süt keçileri ile arkadaş olan oradan oraya zıplayıp neşeli gülücükler saçan bu şirin karakter aslında büyük acılar yaşayan köle bir çocuğu vizyona taşıyor.
Verdingkinder 1981 Yılına Kadar İsviçre’de Uygulanıyor (Duyda inanma)
Onu çıplak ayakla dolaşırken izleyenler, özgürlük sembolü olarak ayakkabı giymediğini düşünmüş ve yanılmışlardı. Ayrıca dönemin İsviçre yasaları köle çocukların özgür çocuklardan ayrılması için bu yasağı gerekli görülüyormuş. Üstelik bu iğrenç yasa öyle böyle değil 1981 yılına kadar yürürlükte kalmış ve bu utanç yasası 1981 yılına kadar uygulanmış. Şimdi gel de İsviçre’nin ne kadar özgürlükler ülkesi olduğunu tartışmaya aç. Hikâyenin asıl yazarı Johanna Spyri, Heidi eserini 53 yaşında yazıyor ve aslında köle bir çocuğun dramını yansıtmaya çalışıyor. Bir anekdot daha ilave edelim yasanın tam olarak yürüklükten kalktığı 1981 yılına kadar İsviçre toplumu bu konuda hiç konuşmamış hatta konuşulmasını abesle karşılamış. Yani işin kötü ve bir o kadar acı tarafı toplumun da bu yasayı destekliyor olması diyebiliz.
Onu hep neşeli gülüşleri ile hatırlıyoruz. Fakat Heidi aslında bir dramın çizgi filmi
Heidi Verdingkinder Kurbanı
Dünyaya gayri meşru şekilde gelen, babası ve annesi cezaevinde olan, yine anne ve babası hayatta olmayan çocukların kilise papazları tarafından devşirilerek bakılması için ailelerin yanına verilen bu çocuklar sonradan işkencelere, tecavüzlere, kötü muameleye maruz kalıyorlardı. Üstelik toplumdan dışlanan verdingkinder sistemi çocukları arasında hikâyenin kahramanı Heidi de bulunuyor. Bakılması için ailelerin yanına verildikten sonra bu çocukların çilesi bitmiyor, bir süre sonra şehir ve kasaba pazarlarında satışa sunuluyordu. Hatta bazı çocuklar geçici olarak kiraya veriliyor, ağır işlerde çalıştırılıyordu. Tabi onları satın alan veya kiralayanın her türlü çirkin eylemine maruz kalan bu çocukların başına maalesef gelmeyen kalmıyor. Bunun yanı sıra işkence veya akla gelebilecek her kötülük bir şekilde açığa çıktığında bile göz ardı ediliyordu. Hiç bir şikâyet hakkı bulunmayan bu zavallı çocuklar ahırlarda uyuyor, çıplak ayakları ile sözüm ona normal çocuklardan ilk bakışta ayırt ediliyordu.1981 yılında yürürlükten kaldırılan ve bu insanlık adına utanç verici yasa için İsviçre’nin resmen özür dilemesi ise sıkı durun, ancak 2013 yılında mümkün oluyor. Hikayenin kahramanı Heidi ve bugün benzer sistem ya da anlayışlarla geleceği karartılan masum dünya çocuklarının kurtarılması dileğiyle. Bu tarz konuları bizler Hikaye yazarı veya masal yazarı olarak Yazalım, Paylaşalım, Anlatalım, Yılmadan Haykıralım. Heidi biz seni seviyoruz ve sevmeye devam edeceğiz.
